Jugów-Portal Sowirower o Jugowie w Górach Sowich - Sudety Środkowe;stok Rymarz;Bukowa Chata; stok Besterek;Jugowska Polanka;trasy narciarstwa biegowego Przełęcz Jugowska;trasa Sowa;trasa Nietoperz;trasa Lisie Skałki;Hausdorf

Jugów to duża malowniczo położona, największa wieś w Górach Sowich. Zabudowania Jugowa położone są pomiędzy grzbietem Gór Sowich - u podnóża malowniczych zboczy Grabiny, Kalenicy, Rymarza, Góry Żmij a Wzgórzami Wyrębińskimi. Jugów jest typową wsią łańcuchową z licznymi koloniami i przysiółkami o długości ok. 4,5 km zajmującą rozległą dolinę wzdłuż Jugowskiego Potoku.

Odgałęzienia miejscowości Jugów ciągną się wysoko, dolinami potoków aż do granicy lasu po Przełęcz Jugowską (805m) a z przeciwnej strony do przedmieścia Nowej Rudy - Zdrojowiska i do wsi Przygórze (ul. Sitów i Wysiedlenców)- przebiega tu droga do Woliborza. Miejscowość Jugów jest położona w północno – zachodniej części powiatu kłodzkiego oraz Gminy Nowa Ruda.

Znaczna długość Jugowa, powoduje duże zróżnicowanie wysokości nad poziomem morza między górną częścią wioski - położoną na poziomie 650 m, a jej dolną – południową częścią leżącą na wysokości 420 m. Uskoki tektoniczne o charakterze poprzecznym, wykształciły urokliwe i widokowe wzgórza, z których otwierają się przepiękne panoramy Wzgórz Włodzickich i Gór Sowich.

Obecni mieszkańcy Jugowa to potomkowie osadników wojskowych przybyłych z centralnej Polski, repatriantów zza Buga, osób powracających z emigracji zarobkowej z zachodniej Europy – głównie polskich górników pracujących we Francji (Masyw Centralny, okolice Lilie, we wsi istnieje Towarzystwo Przyjaźni Polsko – Francuskiej ), jak również wielu niemieckich górników, którzy pozostali w Jugowie po zakończonej wojnie. Jedną z tradycji mieszkańców obecnego Jugowa, odziedziczonych po ojcach jest hodowla gołębi pocztowych, przy ulicy Głównej istnieje siedziba sekcji Polskiego Związeku Hodowców Gołębi Pocztowych w Jugowie, została założona w1946 roku i działa do dnia dzisiejszego. Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych uznał Sekcję z Jugowa za najlepszą sekcją średnią w całej Polsce.

Przez miejscowość przebiegają dwa szlaki turystyczne - łącznikowe oraz główny szlak sudecki im. M. Orłowicza. Na szczycie Kalenica znajduje się jedyny w Górach Sowich - rezerwat przyrody "Bukowa Kalenica" położony na obszarze Jugowa, oraz wieża widokowa będąca znakomitym punktem widokowym na Sudety Środkowe.

Wierzchołek Kalenicy (964 m) zajmuje stalowa, ażurowa dwupoziomowa wieża widokowa z 1923 roku, o wysokości 20 m. Te 70 stopni warto, a nawet trzeba pokonać, stal jest solidna, ale prześwity bardzo duże, więc przy oblodzeniu należy zachować najwyższą ostrożność.

Okoliczne góry a w nich szlaki turystyczne oraz trasy narciarskie i rowerowe, dają wspaniałą możliwość zorganizowania pobytu latem jak i zimą i stanowią o wysokich walorach użytkowych i turystycznych tej miejscowości.

Na zdjęciu powyżej Jugowski Potok w górnym biegu, dawna osada Nagóra. Przebiega tędy zielony szlak turystyczny biegnący drogą obok, prowadzi do schroniska Zygmuntówka i dalej na Przełęcz Jugowską.

Jugów jest siedzibą rozległego nadleśnictwa obejmującego największą część Gór Sowich. Lasy wokół Jugowa obfitują w jagody i wyjątkowe okazy grzybów, jest tu mnóstwo najbardziej poszukiwanych prawdziwków a także podgrzybki, kurki i koźlaki.

Na zdjęciu powyżej zabytkowa siedziba nadleśnictwa w Jugowie. Pierwsze wzmianki o pałacu w Jugowie, pochodzą już z czasów średniowiecznych. Do II wojny światowej pałacyk był siedzibą rodzinną hrabiego Ludwika von Pfeil und Ellguth.Po wojnie majątek przejęło Państwo Polskie, oddając go w latach 50-tych w zarząd Lasów Państwowych.

Nadleśnictwo Jugów położone jest w VII Sudeckiej Krainie przyrodniczo-leśnej, 2 Dzielnicy - Sudetów Środkowych. Powierzchnia nadleśnictwa zajmuje ok. 10 000 ha przygranicznej części powiatu kłodzkiego, na terenie gmin Nowa Ruda, Kłodzko, Radków oraz miasta Nowa Ruda. Obszarem swym obejmuje Góry Sowie, część Gór Bardzkich, Wzgórza Ścinawskie oraz Kotlinę Noworudzką. W lasach nadleśnictwa w Jugowie, rośnie głównie świerk, drugie miejsce zajmuje buk, następne w kolejności są: dąb, sosna, brzoza, modrzew, jodła, daglezja, jesion, jawor, grab. Obecnie w lasach prowadzona jest przebudowa drzewostanów na wielogatunkowe z przewagą buka oraz z dużym udziałem jodły. Baza nasienna nadleśnictwa to 34 ha wyłączonych drzewostanów nasiennych, 284 ha drzewostanów nasiennych gospodarczych, 30 drzew doborowych. Drzewa doborowe to wyjątkowej jakości daglezje o wysokości ok. 50 m i pierśnicy dochodzącej do 100 cm.Nadlesnictwo prowadzi zajęcia, z dziećmi i młodzieżą, od przedszkola do szkół średnich. Razem z Noworudzkim Kołem Ekologicznym organizowane są warsztaty dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych.Spotkania edukacyjne odbywają się zarówno w szkołach i przedszkolach, jak i w terenie- dwie ścieżki przyrodniczo-edukacyjne:
1. "Szkółka leśna"
2. "Bagnisty las"

W 2011 roku mieszkaniec Jugowa Kazimierz Peszek znalazł borowika giganta, jest to największy grzyb w Polsce ważył 1,91 kg !. Obszar Jugowa i jego okolica, słynie z występowania różnorodnych skał i minerałów, w tym kamieni półszlachetnych.

We wsi warto zobaczyć barokowy kościół św. Katarzyny z 1718 r. z kwadratową wieżą zwieńczoną cebulastym hełmem.

Wnętrze tworzą trzy nawy sklepione kolebkowo i owalne prezbiterium. Położony w centrum wsi kościół św. Katarzyny zbudowany został w l. 1718-22. Wnętrze wypełniają barokowe elementy, z których do najcenniejszych należą: ołtarz główny stworzony przez słynnego Michała Ignacego Klahra, obraz przedstawiający patronkę świątyni, ambona z wizerunkami ewangelistów oraz ołtarze boczne. Przy kościele stoi św. Jan Nepomucen z 1796 r.

Przedwojenny Jugów - widok na Przełęcz Jugowską około 1926 roku.

Przed wojną miejscowość nazywała się Hausdorf, mieszkańcy górskiego Jugowa już w XV w. zajmowali się wydobyciem i wytopem miedzi z niewielkich złóż w górnej części osady (na zboczach Lirnika), kopali węgiel (też pod Lirnikiem i w rejonie Wzgórz Wyrębińskich), a od XVI w. trudnili się również hutnictwem szkła i tkactwem. Na cmentarzu w Jugowie znajduje się kapliczka z ciekawym przedstawieniem Chrystusa na krzyżu, upamiętniająca tragedię, jaka wydarzyła się w 1930 r. w kopalni ,,Wacław'' do której należał także szyb i pole górnicze ,,Kurt'' w Jugowie (zginęło wówczas 151 górników).

Kaplica pamiątkowa na cmentarzu w Jugowie

Powyżej zdjęcia szybu Kurt, podczas katastrofy górniczej i uroczystości pogrzebowej.

W Jugowie i jego okolicach prężnie działał i rozwijał się przemysł - głównie wydobywczy, udało się to jednak połączyć w swoistą harmonie z rozwojem turystyki przez duże T. Wspierana była budowa szlaków turystycznych, schronisk i obiektów turystycznych, malowniczo położonych o wybitnych walorach krajobrazowych. Większość obiektów powstała, nawiązując do ciekawej regionalnej architektury, typowej dla Sudetów. W okresie międzywojennym, dużą popularnością wśród turystów, cieszyło się schronisko Kreuzbaude na Przełęczy Jugowskiej, utworzone w maju 1928 roku w budynku dawnego zajazdu, nazwę swą zawdzięcza żelaznemu krzyżowi, który istnieje do dziś, na początku czerwonego szlaku na Wielką Sowę. Krzyż wzniesiono w 1885 roku.

Schronisko Kreuzbaude było budynkiem parterowym, nakrytym dwuspadowym dachem, z przeszkloną werandą umieszczoną na wysokiej podmurówce, mającej w najwyższym miejscu wysokość jednej kondygnacji. Malowniczo położone tuż obok popularnych stoków narciarskich, posiadało restauracje z tarasem i 8 miejsc noclegowych

Obiekt wchodził w skład schronisk skupionych wokół Przełęczy Jugowskiej, zlokalizowanych w najwyżej położonej partii Jugowa - osadzie Nagóra (Oberberg). Tuż poniżej Kreuzbaude czynne było najstarsze schronisko w Jugowie - Zimmermannsbaude z 1895 roku, na zdjęciu poniżej widać wyraźnie jaka odległość dzieliła te dwa ciekawe ale niestety nieistniejące schroniska.

Zimmermannsbaude - schronisko w Górach Sowich, zbudowane w 1895 roku. Na początku istnienia była to mała gospoda i nosiła nazwę - Gasthof zum Hausdorfer Kreuz, był to niewielki drewniany obiekt z tarasem od strony południowo-zachodniej.

Po przejęciu gospody przez Thedora Zimmermanna, do istniejacej gospody dobudowano murowaną przybudówkę, którą powiększono na początku XX wieku, zmieniła ona całkowicie wcześniejszy wygląd obiektu.

Tuż obok poniżej schroniska Zimmermannsbaude - na stoku Rymarza w 1938 roku, powstało schronisko Henkelbaude (obecna Zygmuntówka) - czynne jest do dzisiaj.

Dalej idąc w dół, wzdłuż spływu Jugowskiego Potoku, gdzieś poniżej obecnej Bukowej Chaty, istniało piękne schronisko w stylu tyrolskim, Neu Mühl-Baude z pięknymi tarasami, z czynną i bijąca rekordy popularności restauracją. Schronisko powstało około 1914 roku, oferowało jak na owe czasy w Górach Sowich, znaczną ilość 30-tu miejsc noclegowych, rozmieszczonych w 10-ciu pokojach gościnnych. Obecnie jak po wielu obiektach w okolicy Przełęczy Jugowskiej, po dawnej szwajcarce nie pozostał prawie żaden ślad.

W Jugowie czynne były jeszcze dwa schroniska - Marienbaude położone w nieistniejącym przysiółku Jastrzebiec ( Köhlengrund) - okolice leśniczówki (nad basenem i dalej nad szkółką leśną).

Jugów - Jastrzębiec, początek XX wieku.

Drugie to schronisko Franziskabaude, należące do diecezji wrocławskiej i pełniące przed wojną funkcje domu wypoczynkowego dla młodzieży katolickiej, po wojnie ośrodek Świdnickich Wagonów a obecnie pensjonat Sowi Dwór.

W Jugowie znajdziemy ciekawe przykłady zabudowy mieszkalnej, opartej na regionalnej architekturze, które swoją urodą i detalami przyciągają wzrok.

Zabytkowy dworek w Jugowie (dawnej plebania), widok z ul.Głównej.

W lecie czynny jest w sezonie letnim, pięknie położony odkryty basen, wybudowany przed wojną, znajdujący się w górnej części Jugowa.

Nartostrady Jugów Park w Jugowie, należą do najlepszych w Sudetach. Zadowolą one bardzo wybrednych i zaawansowanych narciarzy. Są długie, ciekawe i w pełnej skali trudności. Dzięki takim cechom, stok na Rymarzu można porównać tylko do słynnego Stożka w okolicach Wisły.

Na zdjęciu odcinek okrężnej trasy Jugów-Parku, nad schroniskiem Zygmuntówka na stoku Rymarza.

Szerokie rzesze narciarzy przyjeżdżały tutaj zawsze właśnie dla tych stromych i trudnych stoków. Jednak pomyślano także o mniej zaawansowanych narciarzach i otwarto nowe nitki nartostrad, oraz wyrównano i poszerzono w newralgicznych punktach stare trasy. Obecnie łączna długość nartostrad wynosi już ponad 2,5 km.

Dzięki zachodniemu położeniu zboczy i ostremu klimatowi Gór Sowich dobre warunki śniegowe trwają u nas aż do wiosny. Aby wspomóc kapryśną przyrodę i zagwarantować ciągłość sezonu zamontowano w tym roku (2003r.) instalację do sztucznego naśnieżania i sprowadzono armatki skandynawskiej firmy Lenko. Nartostrady są ponadto codziennie ratrakowane. Dzięki temu u nas są zawsze wyśmienite warunki narciarskie. Stok Rymarz jest ponadto oświetlony, przez cały sezon na stoku czynna jest dyżurka GOPR-u. Warunki wymarzone na weekendowy wypad na narty. Dla snowboardzistów i narciarzy akrobatycznych przygotowana jest skocznia.

Wyciąg Besterek przeszedł modernizację w 2011 roku, zostały zamontowane nowe talerzyki teleskopowe i w falownik częstotliwości, co pozwala płynnie regulować prędkość przesuwu liny. W weekendy tuż obok górnej stacji ,,Bestereka" czynny jest bar.

Łączna długość tras narciarskich Jugów-Parku wynosi 3300 m. Na terenie ośrodka znajduje się szkółka narciarska oraz wypożyczalnia sprzętu. Na ciepły posiłek i nocleg narciarzy zaprasza należąca do kompleksu Bukowa Chata – piękny i oryginalny drewniany budynek, wybudowany został z daglezjowych bali. W środku Bukowej Chaty panuje niepowtarzalny klimat, stworzony przez płonące wewnątrz ognisko. Wszystkie pokoje w Bukowej Chacie są klasycznie urządzone z wykorzystaniem drewnianych elementów. Każdy pokój dysponuje własną lub wspólną łazienką.

Usługi gastronomiczne oferuje także, położone powyżej dolnej stacji stoku ,,Na Rymarzu'' schronisko Zygmuntówka.W schronisku możemy liczyć na gorący i smaczny posiłek w niższej cenie.

Wyciąg Rymarz czynny jest: Pon-Pt 10-21 Sobota 9-21 Niedziela 9-19. Informacje o pracy górnego wyciągu ,,Besterek'' na Jugowskiej Polance, najpewniejsze są po telefonie do obsługi ,,Bukowej Chaty''.

Na Jugowskiej Polance - stok Besterek - możemy podziwiać bajeczne górskie widoki.

Dojazd na Przełęcz Jugowską - na główny parking, istnieje od dwóch stron - od Kamionek (droga Kamionki - Przełęcz Jugowska doczekała się nowej nawierzchni i jest dobrze utrzymana) i od Jugowa (lub Sokolca). Można też dojechać od Jugowa ul. Małachowskiego i zaparkować bezpośrednio pod Bukową Chatą, tuż obok dolnej stacji stoku ,,Na Rymarzu’’ ale ta informacja jest skierowana jest głównie dla posiadaczy samochodów z napędem 4x4.

Na zdjęciu odcinek okrężnej trasy Jugów-Parku od strony Przełęczy Jugowskiej.

Góra Żmij nad Jugowem - są to znakomite warunki do uprawiania rekreacji lotniczej w dziedzinie: paralotniarstwa, lotniarstwa oraz szybownictwa. Przygotowane startowisko na Żmijowej Polanie umożliwia loty nad południowymi stokami Gór Sowich. Warunkiem wykonywania lotów w tym miejscu jest przestrzeganie zasad ustalonych z nadleśnictwem. Starty możliwe są przy wietrze z kierunków S-SW. Deniwelacja wynosi około 380m. Teren startowiska został wygrodzony z obszaru leśnej szkółki i oznaczony linką. Znajduje się ona na wysokości 50 cm od gruntu. Przy wejściu na teren szkółki jest wywieszony regulamin startów. Możliwe loty termiczne i żaglowe. Zalecany wiatr do startów do 5 m/s. Lądowisko widoczne jest ze startu, pozbawione istotnych przeszkód terenowych. Jedna z legend głosi że na Górze Żmij w drugiej połowie XVIII wieku mieszkał kilka miesięcy w roku, baron Stillfried - największy właściciel na Ziemi Kłodzkiej w ówczesnych czasach. Do swojej myśliwskiej chaty w górach, przyjeżdżał zaprzęgiem złożonym z oswojonych pięknych jeleni. W latach trzydziestych Góra Żmij była popularnym celem wycieczek i wybitnym punktem widokowym. W 1937 roku, Niemcy zespół skałek na Górze Żmij, uznawanym powszechnie za najokazalszą grupę w całych Górach Sowich, ustanowili pomnikiem kultury przyrody.

Popularna niemiecka widokówka z skałkami na Górze Żmij, z początku XX- wieku.

Jugów i Przełecz Jugowska, to miejsca znane każdemu turyście i rowerowemu maniakowi z okolic. Droga na Wielką Sowę z Przełęczy Jugowskiej, jest bardzo popularnym pieszym szlakiem i jednym z najważniejszych punktów wypadowych na Wielką Sowę. Przejście przez Przełęcz Jugowską znane było już od początków XVII wieku tj. od czasu gdy powstał tu tzw. szlak węglowy z Nowej Rudy do Pieszyc i dalej do Bielawy. Jadąc rowerem na Wielka Sowę, czy tez do schronisk w Sokolcu, po drugiej stronie szczytu, warto skorzystać z czarnego szlaku rowerowego do Koziego Siodła, (poniżej Przełęczy Jugowskiej w stronę Pieszyc). W 2012 roku na tym odcinku wybudowano nową szeroką drogę.

Na zdjęciu: Droga - czarny szlak rowerowy do Koziego Siodła - w zimie idealny odcinek na narty biegowe.

Na początku drogi (czerwony szlak) na Jugowskiej Polance, znajdują się wiaty z kominkami i miejsca na ogniska.

Na zdjęciu powyżej: Przełęcz Jugowska -czerwony główny szlak sudecki na Wielką Sowę.

Z racji swojego położenia Jugów (Hausdorf), od połowy XIXw. nabierał charakteru letniskowego a ruch turystyczny przybierał na sile. W czasach obecnych Jugów może pochwalić się bogatą i zróżnicowaną ofertą noclegowa dla turystów, licznie przybywających do Jugowa, na aktywny wypoczynek. Od lat nie słabnąca popularnością wśród turystów, cieszy się malowniczo położony obiekt noclegowy - Chata Ale Lipa.

Chata Ale Lipa- Nazwa domu wzięła się od starej przepięknej lipy przed wejściem do budynku.

Można wynająć cały dom (18 miejsc) lub poszczególne pokoje (2 x 2-osobowy, 3 x 3-osobowy, 1 x 5 osobowy). W pokojach telewizory i dostęp do bezprzewodowej sieci internetowej (WiFi).Obsługa również w języku angielskim.

Do dyspozycji gości: w pełni wyposażona kuchnia, jadalnia połączona z salką kominkową z tv,grill, miejsce na ognisko, duży drewniany taras, sala bilardowa (za dopłatą), parking. www.chataalelipa.pl Telefon: 784 169 100 .

Historycznym obiektem oferującym nocleg w Jugowie jest Schronisko PTTK Zygmutówka 740 m n.p.m.,poniżej Przełęczy Jugowskiej na stoku Rymarza, na terenie Parku Krajobrazowego Gór Sowich.

Dobre warunki do uprawiania turystyki pieszej, narciarskiej i rowerowej. Tuż obok schroniska Zygmuntówka, na wyciągnięcia kijka, czynny jest główny wyciąg narciarski Jugów- Parku.

W Jugowie czynne jest Łowisko i Smażalnia Pstrąga Jugów, znajduję się przy ul. Małachowskiego w górnej części Jugowa , na zielonym szlaku prowadzącym do schroniska Zygmuntówka i Bukowej Chaty, dojazd samochodem do łowiska drogą asfaltową, obok łowiska bezpłatny parking dla samochodów.

Na terenie Łowiska Pstrąga Jugów, znajduje się stylowy bar umiejscowiony na parterze budynku, gdzie można zjeść rybę w chłodniejsze dni, pełny zestaw kosztuje( 2011r)-20zł. Łowiska Pstrąga Jugów, prowadzi również całoroczną sprzedaż pstrąga żywego, ryby można kupić zarówno w ilościach hurtowych, jak i detalicznych.

Dostępność poszczególnych gatunków uzależniona jest od pory roku, oraz podaży. Łowisko w Jugowie, organizuje również przyjęcia i imprezy okolicznościowe. Łowiska Pstrąga Jugów, zaprasza gości w każdą sobotę, niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy od godz.10.00 do 18.00 a w sezonie letnim czynne jest codziennie. Poza sezonem warto zadzwonić Tel. Kontaktowy : 665070974
Łowisko moim zdaniem zdecydowanie godne polecenia.

Trasy rowerowe w rejonie Jugowa, są obecnie opracowywane w ramach projektu Strefa MTB Sudety, piękne treny na które warto się wybrać rowerem, poniżej bardzo ciekawa relacja z wycieczki z Przełęczy Jugowskiej na Przełęcz Woliborską.