TAJEMNICZY KOMPLEKS W GÓRACH SOWICH - RIESE - OLBRZYM

Wunderwaffe miało być tym, co nie tylko odwróciłoby losy wojny ale utrwaliło prymat Niemiec nad resztą świata. Niemcy przez całą wojnę pracowali nad nową, przełomową technologią. Nadano jej najwyższy stopień tajności i ukryto pod kryptonimem „Die Glocke” czyli „Dzwon”. Jednym z miejsc gdzie prawdopodobnie trwały prace na super bronią były Góry Sowie  - Eulengebirge. Stworzono tutaj super tajny potężny podziemny kompleks o kryptonimie Riese - Olbrzym. Poniżej krótkie opisy miejsc - w chwili obecnej udostępnionych do zwiedzania. 

Kompleks sztolni Walim-Rzeczka, jest pierwszym obiektem Olbrzyma udostępnionym do zwiedzania.

Kompleks Walim- Rzeczka - podobnie jak kompleks Osówka jest jednym z siedmiu poznanych i jednym z czterech udostępnionych do zwiedzania kompleksów w Górach Sowich, budowanych w ramach projektu „Riese” . Trzy wejścia do  sztolni położone są na wysokości ok. 560 metrów. Korytarze biegną równolegle do siebie i połączone są ze sobą systemem wyrobisk. Szerokość korytarzy wynosi ok. 3 m, a wysokość od 2 do 3 m. Tylko jedna z hal, tzw. wartownia, została niemal w całości obudowana żelbetem. Jako jedyna w całym kompleksie Riese została niemal ukończona.

Inna z tzw. hal poprzecznych miała być przeznaczona do uruchomienia. Niezwykłość tych obiektów  to także ogrom pracy, jaką włożono w drążenie kilometrów tuneli w litej skale kosztem tysięcy istnień ludzkich, dawniej sztolnie Riese były dostępne tylko nielicznym śmiałkom.

Kompleks Rzeczka położony jest na wschodnim zboczu góry Ostrej (653,3 m) między Walimiem a Rzeczką. Z uwagi na niską temperaturę (5-7oC) i dużą wilgotność wewnątrz obiektu zaleca się zabranie ciepłej odzieży. Czas zwiedzania ok. 45 min.

Poniżej pokaz grupy rekonstrukcyjnej z Raciborza w Walimiu. Film nagrany przed wejściem do sztolni - pokaz oglądał Wołoszczański. 

Muzeum w Walimiu -  czynny od maja do września - od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-19.00 (ostatnie wejście o godz. 18.00), w soboty, niedziele i święta - do godz. 20.00 (ostatnie wejście - 19.00), od października do kwietnia - od poniedziałku do piątku w 9.00-17.00 (ostatnie wejście o 16.00), w soboty, niedziele i święta - do 18.00 (ostatnie wejście o 17.00). Bilety kosztują:12 zł (normalny),9 zł (ulgowy),15 zł (nocny - grupy powyżej 20 osób; zamawiać należy 2 dni wcześniej). Rezerwacje dla grup zorganizowanych: tel.74 845 73 00, 607 171 920. E-mail: muzeum@sztolnie.pl                          

 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------    

Głuszyca- Sierpnica Podziemne Miasto Osówka

Sztolnie Osówka położone są  obok  miejscowości Sierpnica, w gminie Głuszyca, dojazd do sztolni jest możliwy  przez wieś i dalej drogą asfaltową bezpośrednio na parking przed wejściem do sztolni.   Osówka to  najbardziej rozbudowana  część projektu Riese. Jeśli planujesz wypoczynek w Górach Sowich, nie możesz przegapić okazji obejrzenia pozostałości owianego tajemnicą ostatniego projektu III Rzeszy. Zapraszam do odwiedzenia Oficjalnej strony  internetowej  Podziemnego Miasta Osówka: www.osowka.pl

Trasa historyczna
Zwiedzanie Podziemnego Miasta Osówka z przewodnikiem. Turyści dowiadują się o powstawaniu obiektu, zdarzeniach na frontach II wojny światowej, o budowie kompleksów w Górach Sowich. Poznają losy ludzi pracujących przy projekcie Riese, oraz wiele ciekawostek związanych z Osówką, Górami Sowimi, Dolnym Śląskiem. Zwiedzając trasę historyczną zobaczysz: sposoby drążenia podziemi - różne etapy budowy wartownie zdjęcia budowli zewnętrznych eksponaty/uzbrojenie, wyposażenie halę z oryginalnymi szalunkami z roku 1944 - betonowe chodniki- rozwiązania techniczne obiektu- scenografie z filmów nagrywanych w podziemiach. Trasa dla wszystkich uczestników zwiedzania, bez większych ograniczeń.
Czas zwiedzania ok. 1 godz.

         

Trasa ekstremalna
Zwiedzanie Podziemnego Miasta Osówka z przewodnikiem. Trasa historyczna plus dodatkowo przepływ łodzią desantową, pokonanie chodnika poszukiwaczy skarbów: za pomocą kładek, pomostów, mostka wiszącego nad wodą /nie ma innej możliwości. Odnalezienie starych rzeczy, spotkanie ze strażnikiem podziemi . Preferencje dla ludzi sprawnych.
Czas zwiedzania ok.1,5 godz.

 

Trasa ekspedycja Riese
Zwiedzanie Podziemnego Miasta Osówka, oraz części naziemnej z przewodnikiem. Najdłuższa i najbardziej rozbudowana trasa w kompleksie. Celem przybliżenia większego odcinka kompleksu Osówka, oraz większej ilości informacji tematycznych, przygotowano dla uczestników i przedstawiono w formie zadań historycznych i formy sprawnościowej Ekspedycję Riese . Pokonywanie tras w okolicy obiektu/część naziemna/ siłownia, centralny punkt dowodzenia naziemnego, rampa kolejowa, zbiorniki na kruszywo, szyb wentylacyjny, oraz część podziemną, a tam: opowieści historyczne, przepływ łodzią desantową ,most wiszący, pokonanie zalanych chodników, drabina speleologiczna, liny ,wykrywacz metalu, historyczne zadania umysłowe. Dla każdego uczestnika przewidziano pamiątkowe dyplomy, oraz dla najlepszych drobne upominki. Możliwość zakończenia ogniskiem, obiadem, biesiadą. Dobra propozycja na imprezy integracyjne dla firm, oraz ludzi aktywnych.
Czas zwiedzania ok.3 godz.

Trasa edukacyjna
Zwiedzanie Podziemnego Miasta Osówka, oraz części naziemnej z Sowiogórem strażnik tajemnic Osówki i Gór Sowich. Dzieci zwiedzają podziemia, poznają historię, zaglądają w różne zakamarki, poznają :tajemnice ukrytych skarbów, życie nietoperzy w zimie możliwość zobaczenia śpiących ssaków/,geologię Gór Sowich/podziemne minerały-dlaczego wybuchają wulkany-jak gorąca jest lawa-gdzie występują kryształy-jak wydobywano srebro w Górach Sowich, legendy Dolnego Śląska. Po opuszczeniu podziemi odlewają z gipsu figurki zwierząt występujących w Górach Sowich : sowę, nietoperza. Wieżę z Wielkiej Sowy i udają się do królestwa Sowiogóra jakim jest las. Zwiedzają budowle zewnętrzne kompleksu Osówka, poznają tam głosy różnych zwierząt, sekrety przyrody jak wygląda płatek dzwonka sowio-górskiego, ile oczu ma mucha czy komar, wracają w miejsce, gdzie są formy z odlanymi figurkami gipsowymi, otwierają je i najbardziej aktywne dzieci podczas wędrówki zabierają je ze sobą. Dla wszystkich dzieci nagroda za pokonanie trasy - ognisko z kiełabaskami do pieczenia. Dzieci są zadowolone i uśmiechnięte.
Czas zwiedzania ok.2 godz.

Centrum Tajemnic i Przygody przy podziemnym mieście Osówka
Recepcja, kasa, sala restauracyjna na 60 osób, pomieszczenie na konferencje, parkingi ,miejsce na ognisko, plac zabaw dla dzieci.

Ciekawy Film o Riese w Górach Sowich.

                                                          Jugowice - Kompleks Włodarz

Największym znanym kompleksem poniemieckim na terenie Gór Sowich jest "Włodarz" ("Wolfsberg"), część ogromnego projektu budowlano-górniczego o kryptonimie "Riese" ("Olbrzym"). Znajduje się on na północno-zachodnim zboczu góry o tej samej nazwie (811 m n.p.m.), niedaleko Jugowic Górnych (Jawornik). 

W sztolniach panują specyficzne warunki, z tego względu goście powinni odpowiednio się przygotować; * temperatura 5-10 st. zależnie od miejsca, * b. duża wilgotność rzędu 95% * wiatrów praktycznie nie ma, jedynie lekki ruch powietrza w sztolniach spowodowany grawitacyjną wentylacją obiektu; * na zewnątrz teren osłonięty wysokimi drzewami * ubiór: proszę się przygotować na mokre chodniki, strój sportowy, wygodny (kurtka ew. ciepła bluza duża wilgotność wzmaga odczuwanie niskiej temperatury); * goście zwiedzają obiekt bezwzględnie w kaskach wydawanych przez przewodnika.

* osoby starsze i dzieci mogą mieć jedynie trudność z wejściem na łódki, jednak przewodnik prowadzący grupę udzieli niezbędnej pomocy, z tego względu wszystkie osoby będące w stanie poruszać się sprawnie o własnych siłach nie powinny mieć problemu z pokonaniem trasy.

* obiekt ma zainstalowane sekwencyjnie włączane oświetlenie trasy turystycznej do tego część kasków wyposażona jest w latarki z tego względu nie ma potrzeby przywożenia własnych latarek.

 Wejścia do sztolni: 9.00 - 17.00 za dodatkową opłatą można:
pojeździć czołgiem, płynąć po podziemiach łódkami, zamówić bigos lub grochówkę wojskową z pieczywem + 10 zł od osoby .Przy kompleksie Włodarz znajduje się także Muzeum Sprzętu Militarnego.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Muzeum Techniki Militarnej Mölke zostało otwarte 1 sierpnia 2013r. w Ludwikowicach Kłodzkich na terenie po byłej elektrowni i kopalni Wenceslausgrube, to trzeci i najmłodszy obiekt muzealny Riese, udostępniony do zwiedzania. Muzeum obejmuje zwiedzanie części naziemnych przed wejściami do sztolni, zwiedzanie podziemnego poziomu obiektu oraz ekspozycję wojskowego sprzętu kołowego i gąsienicowego. 

Na zdjęciu zabudowania elektrowni i kopalni Wenceslausgrube,

. Kopalnia Wacław do wystąpienia katastrofy w 1930 roku, zaliczana była do najnowocześniejszych niemieckich kopalni w całym kraju a także w Europie. Do kopalni przyjeżdżały liczne wycieczki krajowe i zagraniczne aby zapoznać się z najnowocześniejszymi technikami wydobycia węgla. Kopalnia Wacław miała dołową trakcję elektryczną i przewóz odbywał się tu elektrycznymi lokomotywami ślizgowymi, pracowało tu także np.25 wrębiarek elektrycznych. 

              Budynek dyrekcji kopalni Wenceslausgrube w Ludwikowicach - 1927 rok - obecnie budynek mieszkalny.

Eksploatowane pokłady zawierały wysoko kaloryczny węgiel, ale też pole górnicze Wacław było jednym z najbardziej zagrożonych wybuchami gazów i skał, w całej Europie. Wielka tragedią dla kopalni była katastrofie w 1930 roku, życie straciło 151 górników, skutkiem czego kopalnia pogrążyła się w długach, wydobycie zmniejszono o 70%, dlatego niedługo po katastrofie kopalnię zamknięto (1931).

    Tablica pamiątkowa katastrofy górniczej z 1930 roku  - niestety jest dewastowana. 

Przez trzy lata wstrzymano eksploatację węgla. Po wznowieniu prac okazało się jednak, że zagrożenie dla pracowników jest zbyt duże, kopalnia w ograniczonym stopniu, pracowała tylko do 1939 roku. W sąsiedztwie kopalni czynna była nowoczesna jak na owe czasy elektrownia, działająca jeszcze po wojnie do 1964 roku.

Muzeum Kompleksu Riese - Mölke - Włodyka  Ludwikowice Kłodzkie

Z relacji po wojennych pierwszych mieszkańców Miłkowa, obecna ulica Fabryczna wygląd miała zgoła inny niż obecnie, była zadbana i przypominała typową zadbaną niemiecką osadę. Raz na tydzień z ulicy, polewaczka spłukiwała zalegający pył lotny, który opadał ciągle z metalowych wylotów kominów. Dniem i nocą turbiny elektrowni wydawały świdrujący uszy gwizd, a chłodnie kominowe dodawały do tego szum ulewy wodnej, z spadającej do zbiorników wody.

         Mölke Ludwikowice Kłodzkie, na pierwszym planie budynek  elektrowni i z prawej główny szyb kopalni Wenceslausgrube 

Zaraz po wojnie do 1956 r., we wsi działał obóz Wojskowego Korpusu Górniczego, do którego przymusowo wcielani byli poborowi z różnych powodów głównie politycznych. Po wojnie kilkakrotnie próbowano dostać się do głównych wyrobisk kopalni.Jest to niezwykle trudne, z powodu całkowitego zalania podziemnych wyrobisk wodą. W latach 70-80 tych XX wieku, planowano połączyć pole górnicze ,,Piast'' w Nowej Rudzie z kopalnią w Ludwikowicach, specjalnie drążonym do tego celu przekopem, nazywanym: przekopem,,C''. Z planu tego po kilku latach ciężkiej i żmudnej pracy, definitywnie zrezygnowano.

                           Mölke Ludwikowice Kłodzkie - widok na główną naziemną część  od strony południowej.

  Włodyka to rozległy szczyt 682 m w południowo-wschodniej części Wzgórz Wyrębińskich, wydzielają go dolina potoku płynącego przez Miłków do Włodzicy. W okresie II-wojny światowej Włodyka była terenem intensywnych robót górniczo – budowlanych w  naziemnych obiektach kopalni Wacław.Sztolnie wykute w stokach Włodyki i Gontowej przypominają najbardziej mroczne historie z przeszłości. Od 1943 roku rozpoczęto adaptowanie obiektów dla potrzeb przemysłu zbrojeniowego. W latach 40-tych XX wieku kopalnię Wacław wraz z zabudowaniami naziemnymi jak i podziemnymi przejęła fabryka Dynamit Nobel A.G. Stworzono z zabudowań kopalni, wielki kombinat produkujący amunicję. W jego skład wchodziła fabryka amunicji Mölke-Werke oraz fabryka prochu Dynamit AG, zlokalizowane w rozległych podziemiach nieczynnej kopalni oraz w wydrążonej przez więźniów części podziemnej, we wnętrzu góry Włodyka.

Na powierzchni wybudowano liczne schrony bunkry i magazyny maskowane na stropach ziemią i małymi drzewkami. Do wszystkich tych obiektów doprowadzono sieć żelbetowych dróg.Fabryki produkowały uzbrojenie od min po bomby lotnicze a skończywszy na elaboracji. Dynamit AG miała uruchomione całe linie produkcyjne począwszy od mieszania materiałów wybuchowych w młynkach. Od tej pory historia kopalni jest owiana tajemnicą. Nie wiadomo co dokładnie prócz amunicji, dynamitu produkowano w podziemnych wyrobiskach. Obydwie fabryki były mocno związane z projektem Riese - unterkommando Ludwigsdorf było pod obozem KL Wustegiersdorf i podlegało AL Riese, znaczna część produkcji materiałów wybuchowych z Dynamit AG wędrowała prosto na budowę obiektów Riese. 

Z podziemi Włodyki pochodził Donarit, materiał wybuchowy, którym drążono sztolnie i korytarze Riese a czynna elektrownia na ul.Fabrycznej, zaopatrywała w energię elektryczną obiekty "Olbrzyma". Zespół  podziemnych sztolni i komór w Ludwikowicach Kłodzkich, był podobno najbardziej zaawansowany z całego kompleksu ,,Riese’’, aczkolwiek są to tylko hipotezy, nie poparte zupełnie niczym konkretnym. Część badaczy tajemnic Riese, przypuszcza się że w Mölke, rozpoczęto już produkcje zbrojeniową związana z nowymi technologiami lub rozpoczęto mocno zaawansowane testy nowej broni. Niemcy wszystkie tajemnice związane z kopalnią i całym kompleksem, wyjątkowo starannie ukryli, na wszelkie możliwe sposoby, niszcząc wszystko co mogło mieć jakieś znaczenie dla przyszłych poszukiwań.Pozostały jedynie rozliczne ślady w postaci betonowo-żelbetonowych konstrukcji, bunkrów itp. Wszystkie elementy kompleksu Włodyka na ul. Fabrycznej, wykonane  zostały z solidnego betonu, tak jak widoczna na zdjęciu poniżej droga. Konstrukcje i obiekty,  mogą zaimponować dokładnością wykonania, widać także że szalunki stropów, budowli naziemnych dopasowane zostały i wykonane bez najmniejszych usterek.

                                 Mölke Ludwikowice Kłodzkie - droga od ul.Fabrycznej, do kompleksu bunkrów.

W lesie można zobaczyć resztki szybów wentylacyjnych, szurfy i zapadliska. Do kanonu tajemnic przeszła słynna "muchołapka", żelbetowa konstrukcja chłodnicza na terenie kopalni, którą niektórzy ,,badacze'' utożsamiają z czymś w rodzaju lądowiska dla tzw. niemieckich UFO - poświęcono jej wiele miejsca w książkach dla poszukiwaczy skarbów.

 Zabudowa naziemna po byłej elektrowni i kopalni, przez wiele lat stopniowo zamieniła się w całkowitą ruinę.

Miejsca związane z tamtymi wydarzeniami do dziś są regularnie przeszukiwane, niestety nie udało się znaleźć do tej pory legendarnych, niedostępnych podziemi. Muzeum Techniki Militarnej „Molke” w Ludwikowicach Kłodzkich, to komercyjny pomysł, powstał z pracy i pomysłu prywatnych osób, związanych ze stowarzyszeniem Riese.

Muzeum Techniki Militarnej Mölke Ludwikowice Kłodzkie ul.Fabryczna 
Adres do korespondencji:
Stowarzyszenie „RIESE”
57-450 Ludwikowice
ul Kasprowicza 12
kierownik muzeum : +48 791 173 082
biuro tel: +48 510 144 145
e-mail biuro@muzeummolke.pl