Wolibórz

Wieś jest malowniczo położona między Garbem Dzikowca (od pd.) a łańcuchem kopczykowatych, bezleśnych kulminacji,  wybiegającym ku zachodniemu bocznemu grzbietowi Gór Sowich. Przez miejscowość przebiegają drogi wojewódzkie (381, 384) łączącą  Nową Rudę z Bielawą oraz z Ząbkowicami Śląskimi. 

 Wolibórz to duża wieś  o zabudowie łańcuchowej, ciągnie się od zboczy Gór Sowich  w kierunku Obniżenia Noworudzkiego  o charakterze rolniczo-wypoczynkowym. Bardzo dobry punkt wypadowy przez Przełęcz Woliborską w Góry Sowie.

Widok na Wolibórz   od strony Przygórza.

Wolibórz (dawniej Volpersdorf) zaliczany jest, do najstarszych wsi w północnej części Ziemi Kłodzkiej, pierwsze udokumentowane wzmianki o istnieniu miejscowości pochodzą z 1336 roku. Pierwsi osadnicy (prawdopodobnie pochodzący z Miśni), zajmowali się wyrębem i karczowaniem lasów wokół osady. Obszar dawnego Woliborza, był trudny dostępny, znaczna jego powierzchnia pokryta była gęstym lasem.

 Z tamtego okresu istnieją, nie potwierdzone przypuszczenia i legendy, że na szczycie Garncarza (664 m npm), nad dolinami wiodącymi w kierunku Przełęczy Woliborskiej, stał murowany zamek Quingenburg. Jego resztki były podobno jeszcze widoczne na początku XIX w., jednak dziś po zamku nie można odnaleźć żadnego widocznego śladu. Brak też jakichkolwiek opisów obiektu.

Leśna droga na  zboczu Garncarza (664 m.n.p.m.)

Zabudowania ówczesnego  Woliborza, zajmowały tylko niżej położone, zachodnie części doliny Woliborki, natomiast jej wschodnie partie, sięgające bardziej w głąb głównego grzbietu Gór Sowich, były jeszcze porośnięte dziewiczymi lasami, pełnymi mokradeł i bezdroży. Trudno się dziwić że w tak odległych czasach, tworzono legendy o trenie do którego mało kto się odważył zapuścić. 

Przez kolejne wieki Wolibórz, rozwijał się i powiększał liczbę ludności zamieszkujących miejscowość, w XVIII wieku był już dużą przemysłową wsią. W drugiej połowie XIX wieku,  wieś stopniowo nabierała charakteru  letniskowego, głównie z powodu swego położenia na trasie do Srebrnej Góry, gdzie wielką atrakcja turystyczną stała się słynna Twierdza  Srebrnogórska.

 Twierdza Srebrnogórska - Fort Donjon

W 1906 roku powstała  Kolejka Sowiogórska, połączyła ona Wolibórz ze Srebrną Górą, dalej z  linią normalnotorową ze Słupcem i z stacją węzłową w Ścinawce Średniej (ten ostatni odcinek Kolejki Sowiogórskiej, jako jedyny czynny jest do dzisiaj i używany jest do przewozów towarowych). Koło skrzyżowania dróg w górnej części Woliborza, zbudowano wówczas stację kolejową, budynek zbudowano jak większość tego typu obiektów z czerwonej cegły i istnieją do dzisiaj jako prywatny dom. Kolejka Sowiogórska, oraz piękne widoki na jej trasie, stały się wielką atrakcją ściągającą turystów z całego niemal Śląska. Niestety z powodu bardzo wysokich kosztów utrzymania kolejki, jeszcze w latach 30-tych XX wieku zlikwidowano kursy pomiędzy Woliborzem a Srebrną Górą. Nadal czynny był jedynie odcinek kolejki z Woliborza do Słupca, który zlikwidowano dopiero w latach 70-tych ubiegłego stulecia.

Stacja Kolejki Sowiogórskiej - Srebrna Góra Forty - na tej stacji pociąg zmieniał lokomotywę na zwykłą ( bez zębatki) i jechał dalej do Woliborza.W 1945 roku Wolibórz liczył około 3.000 osób, jego mieszkańcy pracowali  głównie w rolnictwie, górnictwie, leśnictwie, handlu i rzemiośle. Czynne były dwie szkoły podstawowe, dwa katolickie kościoły, dom sióstr zakonnych i przedszkole, ośrodek zdrowia, poczta, stacja kolejowa, tartak, cegielnia, trzy młyny, kilka sklepów spożywczych  i w co trudno teraz uwierzyć aż osiem karczm.                                                             

  ,,Peleton'' rowerzystów podczas odpoczynku obok obecnej sali myśliwskiej, przed wojna mieściła się tu popularna restauracja Wiener-Hof z noclegami.

Duże walory krajobrazowe i środowiskowe Woliborza, szczególnie położenie wsi, pod Przełęczą Woliborską, mogłyby stać się podstawą do znacznego rozwoju Woliborza jako ośrodka rekreacyjnego, niestety są one w znikomym stopniu wykorzystane. Przez Wolibórz przebiega czarna trasa rowerowa Euroregionu Glacensis, prowadzi ona w kierunku Przełęczy Woliborskiej i dalej do Srebrnej Góry.

Wśród rozciągającej zabudowy Woliborza, wyraźnie wyróżnia się centrum wsi o większej koncentracji domów. Tu, na wzniesieniu stoi kościół św. Jakuba z 1770 r., z ciekawą amboną w kształcie łodzi, umieszczona jest na prawej ścianie nawy. Jedno z nielicznych dzieł tego typu w kraju, a trzecie (po międzyleskim i bożkowskim) na Ziemi Kłodzkiej. Obok plebania z 1772 r.,  do którego wejście prowadzi przez skromny portal. Ciekawe informacje o historii Woliborza, można przeczytać na niemieckiej  stronie www.volpersdorf.de

 Czarna trasa rowerowa  na odcinku Przygórze - Wolibórz

W Woliborzu , czynne są dwa sklepy spożywcze i bar. 

We wsi, jest spory zespół kapliczek i krzyży przydrożnych, do którego zaliczają się m.in. dwie kaplice, krzyże (szczególnie wartościowe jest dzieło F. Herdena z ok. 1770. przedstawiające św. Jana Nepomucena) oraz krzyż pokutny. Tkwi on za płotem domu nr 130 i jest wykonany z czerwonego piaskowca. Ma wymiary 118x88xl8 cm. Na głowie" wyryto krzyżyk, prawdopodobnie jako znak graniczny.

Przez wiele lat na szczycie Przełęczy Woliborskiej 711 m. n.p.m., istniało niewielkie schronisko górskie  Planel-baude oferujące kilka miejsc noclegowych i wyżywienie. 

 Schronisko Planel-baude na Przełęczy  Woliborskiej

       Widok na Przełęcz  Woliborską od strony Jodłownika w latach 30-tych XX wieku.

Obecnie  na Przełęczy Woliborskiej znajduję się wiata, miejsce spoczynku, węzeł szlaków turystycznych i parking samochodowy. Przez przełęcz prowadzi droga wojewódzka nr 384 z wieloma ostrymi zakrętami - łącząca Nową Rudę z Bielawą. 

 Przełęcz  Woliborska

Droga z Nowej Rudy do Bielawy, w okresie zimowym jest niebezpieczna i często nieprzejezdna. Na wspomnianej drodze, bardzo często  odbywają się rajdy samochodowe.W 2011 roku, podczas przejazdu odcinka  Wolibórz - Jodłownik  -  Rajdu Świdnickiego, kilkaset metrów po starcie powyżej Woliborza -  wypadkowi uległa debiutująca w RSMP w klasie N3 załoga Olszewski/Całek. N-grupowa Honda Civic wypadła z trasy i stroną kierowcy uderzyła w drzewo  z tragicznym skutkiem  dla Sylwestra Olszewskiego, który niestety zmarł w drodze do szpitala.

 Przełęcz  Woliborska

Pensjonat "Leśny Dwór" to dawny dwór we wsi Wolibórz, przekształcony w roku 1994 w obiekt wypoczynkowo - turystyczny. Jest on położony na pięknej Ziemi Kłodzkiej otoczonej atrakcyjnymi pasmami górskimi - Góry Sowie, Góry Stołowe, Góry Orlickie, Masyw Śnieżnika, pomiędzy którymi leżą słynne uzdrowiska - Polanica Zdrój, Kudowa Zdrój, Duszniki Zdrój oraz Lądek Zdrój. Tereny te są idealne do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej oraz narciarstwa.

Noclegi w komfortowych pokojach (łazienka, telefon, radio, TV-SAT) - od 30 zł od osoby ,café (z miejscem dla 60 osób) letnia kawiarenka, wyżywienie na miejscu (pyszna, domowa kuchnia !)  sale na konferencje i szkolenia.

Camping dla 180 osób z miejscami na przyczepy i namioty - z wygodami : podłączenie prądu i wody w terenie komfortowe sanitariaty z ciepłą wodą kuchnia samoobsługowa, sala (TV-SAT, czytelnia) bilard, tenis stołowy ,wypożyczalnia rowerów,  imprezy okolicznościowe, imprezy dla firm, imprezy na wolnym powietrzu (ogniska, grill, pieczenie barana). Obsługa pensjonatu porozumiewa się z Gośćmi w języku polskim, niemieckim, angielskim i hiszpańskim. Można przywieźć ze sobą ulubionego czworonoga.Pensjonat & Camping "Leśny Dwór" Wolibórz 12B  57-432 Wolibórz
 telefon : 74 87-24-590 fax : (074) 87-24-590 www.gorysowie.info/dwor

  Zapraszamy do oglądania starych pocztówek z Woliborza - Historische Bilder aus der Volpersdorf b. Neurode.

 DZIKOWIEC

Widok na Dzikowiec od strony Nowej Rudy.

Podobne ujecie Dzikowca, około 90 lat temu.

Wieś usytuowana w dolinie Dzika, miedzy Masywem Dzikowca a Górami Sowimi, powstała na początku XIVw.,  jako wieś królewska.We wsi kościół św. Marcina, pochodzący z 1645 r., zabytkiem jest też plebania stojąca przy kościele, zbudowana w 1791r.. w centrum wsi stoi XVIII wieczny dwór. Cześć zabudowy Dzikowca ciągnie się wzdłuż wspomnianego górskiego potoku Dzika, który nie jeden raz pokazał swoją ogromną niszczycielską siłę - możemy zobaczyć to na filmiku poniżej.

 W 1995 roku w Dzikowcu, uroczyście otwarto Salę Wiejską, której główną częścią jest sala gimnastyczna z zapleczem, pełniąca również rolę sali zabaw i miejsca spotkań.
Od 1963 roku działa we wsi utworzony przez Wilhelma Maślankę  klub sportowy LZS “Burza” www.burzadzikowiec.futbolowo.pl znany zwłaszcza z drużyny piłki nożnej. Jej największym sukcesem był udział w ¼ Pucharu Polski.

         Foto z  pamiętnego bardzo interesującego meczu, Burzy z Piastem Nowa Ruda 1:5 jesień 2010 roku.Mimo wysokiej przegranej z wyżej notowanym przeciwnikiem, Burza rozegrała bardzo dobre spotkanie.

 W Dzikowicu można odnaleźć wiele dawnych  wyrobisk górniczych. Dawniej wydobywano na terenie Dzikowca i okolicy, wapień dewonu, gabro, rudy miedzi i ołowiu, łupek i węgiel kamienny. Na terenie wsi i wokół Góry Wapiennica, czynnych było kilka kopalń wapiennych, w sumie w okolicy Woliborza i Nowej Wsi było ich kilkanaście, głownie były to kopalnie węgla.Górnictwo w rejonie Dzikowca, było czynne do czasów przedwojennych, ostatnią sztolnię w tym rejonie eksploatowano w latach 1912-22.

W kopalni wapienia w górze Wapiennej (lub Wapnica - niem. Kalkberg) wydobywano najpierw wapień metodą odkrywkową, następnie drążono sztolnie. W pobliżu znajdowało się tam pięć wapienników - olbrzymich pieców, służących do produkcji wapna palonego.
W Dzikowcu położony jest Tor Off Road, ciekawie zlokalizowany na wzgórzach i zboczach góry Wapienna i terenie po byłych, lokalnych kamieniołomach wapieni oraz garba o powierzchni 16,5 ha.  Kamieniołom ten jest znany z bardzo bogatych znalezisk skamieniałości dewońskich, dokonanych głównie w pierwszej połowie XX w. Na terenie kamieniołomu, zachowała się niewielka sztolnia. Tor Off Road udostępniony jest dla motorów, samochodów terenowych, quadów. Tor Off Road w Dzikowcu jest czynny przez cały rok. Poniżej filmik z przejazdu po torze  zawodnika crosscountry Bartka Tabina z Nowej Rudy www.csmhalda.pl

Chcąc ułatwić dojazd do tego miejsca przedstawiamy szkic poglądowy z różnych kierunków, dojazd możliwy jest z kilku  stron.

W Dzikowcu organizowana była  impreza motocrossowa w ramach Edycji Pucharu Dolnego Śląska w CrossCountry, na wspomnianym Torze Off Road w Dzikowcu. Więcej informacji o  klubie opiekującym się torem Off Road w Dzikowcu: na stronie: www.4x4event.pl  tel. +48 725 268 556. Trasa zachowana jest w klimacie Enduro,więc wszyscy mogą się wykazać i zdobyć nowe doświadczenie.

ZALEW W DZIKOWCU
Osoby poszukujące malowniczych widoków, wiejskiego klimatu znajdą tu wspaniałe miejsce do rekreacji i wypoczynku, można tu pływać oraz wędkować. Zalew w Dzikowcu, to pięknie i malowniczo położony w dolinie, sztuczny zbiornik wody o powierzchni 3,60 ha, w połowie otoczony jest lasem. Dojazd jest polną drogą utwardzoną ( N 50.56258'E 16.58641' ). Kilka lat temu na zalewie w Dzikowcu, wybudowano jeden solidny pomost i usypano z piasku namiastkę plaży. Wędkarze mogą natrafić na lina, karasia, płotkę, leszcza, sandacza i okonia i karpia. Zbiornik zbudowany został, dla pobliskich zakładów przemysłowych,  niedoszłej prażalni łupków.